Oplossing
Het afgedekte woord was molenaar.
Er zijn heel veel mooie woorden genoemd!
Avond, zomer en zon zijn het vaakst genoemd.
We gaven een paar tips: Wat zijn zomerzeilen? Let op het metrum!
Dat hielp, want daarna kwamen er meer goede antwoorden.
Onderaan deze pagina reageert Hans Kuyper uitgebreid op de inzendingen.
In de Erelijst kun je zien wie de goede oplossing gaf.
Hans Kuyper
Wat leuk om al die oplossingen te lezen. En wat grappig dat de opgave zo moeilijk is gebleken. Slechts een paar goede oplossingen, terwijl het woord voor mijn gevoel toch zó voor de hand lag…
De meest verrassende foute oplossing was wat mij betreft wind. Want ik weet niet wat jullie doen met een ‘late wind’, maar ik probeer die altijd onder het dekbed te houden…
Ook tsunami kwam onverwacht (zoals alle tsunami’s). Ik nodig de schoolklas die dit bedacht graag uit voor een bezoekje aan de Zaan, een veenstroom die weliswaar tot veel in staat is – maar een tsunami zit er echt niet in.
En school kwam met het ontroerend simpele man. Vrouw was blijkbaar voor niemand een optie.
De oplossing zon (en avondzon en zonnestraal) is natuurlijk mooi en passend. Maar helaas fout.
En dat geldt ook voor tulp – een tulp in oktober is ook wel extreem laat, dan had ik een vergeten tulp moeten schrijven, of een halsstarrige tulp. Wat op zich mooi was geweest. Maar bovenal zijn tulpen bloemen van de geestgronden ten westen van de Zaan, en niet van het veen.
In de categorie ‘fout maar wel heel mooi’ vallen verder kastelein (oude woorden!) en gids, want van dat speciale type mens hebben we er inderdaad veel rondlopen in de Zaanstreek. En ooievaar, omdat we ten zuiden van de Zaanse Schans een molen hebben die zo heet (zie hieronder).
Wandelaar had het heel goed kunnen zijn, want ik wandel graag. Maar het was fout.
Hoe had je dan wel aan de goede oplossing kunnen komen?
‘Zaans najaar’ heeft de vorm van een sonnet. Dat betekent dat het ook een dwingend ritme heeft. Op de weggelakte plek kon daarom alleen een woord met een oneven aantal lettergrepen komen. Dat wil zeggen een of drie, hooguit vijf, in een strakke afwisseling van klemtonen. Lees maar hardop:
Een late eend zwaait drie Chinezen uit
Een late moedereend zwaait drie Chinezen uit
Een late eendenmoordenaar zwaait drie Chinezen uit
Een woord van vijf lettergrepen is meestal te lang om op de weggelakte plaats te passen (met uitzondering misschien van Ethiopiër, maar dat was het niet) en een eenlettergrepig woord juist weer te kort, of het had iets als schreeuw moeten zijn – maar dat was het ook niet.
Je had dus moeten zoeken naar een woord met drie lettergrepen.
Nu is het zo dat de laatste zin van het gedicht inhoudelijk rijmt op de eerste. Dat wil zeggen dat de klanken niet overeenkomen, maar de inhoud wel. Het weggelakte woord in de laatste zin verwijst naar degene die in de eerste zin de zomerzeilen ‘ten slotte opgeborgen’ heeft. En na dat werkje dus nog naar drie Chinezen zwaait.
Daarom was het zo belangrijk dat je even ging googlen wat die zomerzeilen nou precies waren…
En daarom stond er, op de achtergrondpagina, een heel stuk over – molens!
Er zijn veel drielettergrepige woorden met ‘molen’ erin: molenbord, molenerf, molenhut (en ook een mooi woord van vijf lettergrepen trouwens: ‘molendatabase’), maar we zochten naar iets dat kan zwaaien. Of – iemand die kan zwaaien…
De molenaar dus!
Ik heb ‘Zaans najaar’ al in augustus van dit jaar geschreven. Maar met een vooruitziende blik! Want kijk eens wat er twee weken geleden op de Facebookpagina van Vereniging De Zaansche Molen stond:
De Zaansche Molen
Oktober 8 at 9:54 pm
De Ooijevaar vanmiddag met vier kleuren zeilen.
De rode en witte zomerzeilen worden verwisseld
voor de okergele en bruine winterzeilen.
‘Zaans najaar’ was dus eigenlijk een heel erg actueel sonnet – en zo was het ook bedoeld.
Ik denk dat de molenaar van molen De Ooijevaar, Matthijs Ero, tijdens het bovenstaande klusje met de zeilen heel wat Chinezen heeft uitgezwaaid. Daarvan krijgen we er namelijk honderdduizenden per jaar, op de Zaanse Schans.
Dankjewel allemaal voor het meedoen!
En kom in de herfstvakantie vooral eens kijken in de prachtige Zaanstreek!
Hans Kuyper